drużynowe mistrzostwa świata (DMŚ)
Rozgrywki o drużynowe mistrzostwo świata (DMŚ) zostały zatwierdzone w 1959 roku, na jesiennym Kongresie FIM w Barcelonie. W 1959 roku rozegrano w Oberhausen (RFN) czwórmecz o Puchar Europy, który poprzedził oficjalną inaugurację drużynowych mistrzostw świata i był jakby próbą generalną. W Oberhausen zwyciężyła drużyna Szwecji - 40 punktów, przed RFN - 26, Anglią - 25 i Norwegią - 4. Norwegowie zastąpili reprezentację Polski, która ze względu na problemy z uzgodnieniem terminu, w zawodach nie wystąpiła.
Pierwsze trofeum drużynowych mistrzostw świata - srebrną
wazę - ufundował polski tygodnik "Motor". W latach 1960-1993 w rozgrywkach o
medale DMŚ uczestniczyły zespoły czteroosobowe plus rezerwowy, a w każdym z
finałów startowały cztery zespoły. Finał poprzedzały eliminacje, których zasady
były wielokrotnie zmieniane. W latach 1960-1963 finał poprzedzały cztery
eliminacje: brytyjska, nordycka, wschodnio-europejska i środkowo-europejska, a
zwycięzca każdej z nich awansował do finału DMŚ.
Później nastąpiły zmiany - do roku 1973, eliminacje brytyjskie nie były
rozgrywane, bo w drużynowych mistrzostwach świata występował zespół Wielkiej
Brytanii, w którym startowali reprezentanci Anglii, Australii, Nowej Zelandii,
Szkocji, Walii. Zmieniał się też system w eliminacjach kontynentalnych - w
latach 1964-1965 odbywały się dwa półfinały kontynentalne, a po dwie najlepsze
drużyny awansowały do finału kontynentalnego, który z kolei wyłaniał dwa
zespoły, które awansowały do finału DMŚ. W kolejnych sezonach (1966-1969) z
eliminacji kontynentalnych zwolnione zostały drużyny Polski, CSRS i ZSRR, które
były rozstawiane od razu w finale kontynentalnym, natomiast o jedno miejsce
walczyły w eliminacjach zespoły Austrii, Bułgarii, Jugosławii, NRD, RFN i
Węgier.
Następną zmianą było wprowadzenie w latach 1970-1982 w strefie kontynentalnej
takiego podziału, w którym cztery najlepsze drużyny z eliminacji awansowały do
półfinału kontynentalnego, a z niego dwie do finału kontynentalnego, w którym
oczekiwały (bez potrzeby eliminacji) dwie drużyny ze strefy kontynetalnej, które
w poprzednim roku startowały w finale DMŚ. W strefie interkontynentalnej od 1978
roku obowiązywała zasada wyłaniania dwóch pozostałych finalistów w finale
interkontynentalnym, który poprzedzały eliminacje brytyjska i nordycka. Zasadę
tę zmieniono w latach 1983-1985, biorąc pod uwagę ogromną różnicę w poziomie
sportu żużlowego między strefą interkontynentalną a kontynentalną. Zwycięzca
finału interkontynentalnego awansował bezpośrednio do finału DMŚ, a o pozostałe
miejsce walczyły w finale kontynentalnym dwie najlepsze drużyny z półfinału
kontynentalnego oraz drużyny z miejsc drugiego i trzeciego z finału
interkontynentalnego.
W latach 1986-1987 finał DMŚ został zastąpiony serią turniejów finałowych, a
rywalizację przeprowadzano w grupach. Drużyny podzielono na cztery grupy
(biorąc pod uwagę wyniki z poprzednich lat). W grupie A - finalowej, znalazły
się Anglia, Dania, Szwecja i USA; w grupie B: Australia, CSRS, Polska, RFN; w
grupie C: Finlandia, Nowa Zelandia, Węgry, Wiochy; grupa D: Austria, Holandia,
Jugosławia, Norwegia. Każdy kraj miał prawo do zorganizowania jednego turnieju
(niektóre z tego prawa rezygnowały). Zwycięzca grupy A zdobywał zloty medal DMŚ,
drugi i trzeci zespół odpowiednio srebrne i brązowe medale. Najsłabszy zespól z
każdej grupy spadał do grupy niższej, a jego miejsce zajmował zwycięzca grupy
niższej.
W 1988 roku przywrócono decydujący o podziale medali jeden finał DMŚ,
utrzymano natomiast nieco zmodyfikowany podział na grupy - przetasowania w nich
odbywały się w ciągu danego sezonu, a szansę na udział w finale miał nawet
zespól z klasy najniższej, pod warunkiem przedarcia się przez rywalizację w
coraz wyższej grupie (miejsce w finale miały zapewnione trzy najlepsze drużyny z
roku poprzedniego), a w każdej z nich rozgrywano po dwa czwórmecze (od 1993 roku
zmniejszono ich liczbę do jednego w każdej grupie).
Rok 1994 przyniósł wielką zmianę - czwórmecze zastąpiły zawody rozgrywane na
zasadzie stosowanej wcześniej w mistrzostwach świata par. W finale DMŚ
występowało więc po siedem ekip, każda liczyła po trzech zawodników (dwóch plus
rezerwowy), a w każdym z biegów na torze rywalizowały po. dwie pary z dwóch
zespołów. Finały poprzedzały dwa półfinały rozgrywane według takiej samej
zasady.
W 1999 roku zostały wprowadzone kolejne modyfikacje. Znów w eliminacjach
i finałach startowały po cztery zespoły, każdy z nich składał się z pięciu
zawodników (czterech plus rezerwowy), ale na torze w każdym z biegów pojawiały
się po dwie pary reprezentujące dwa różne zespoły. Wzrosła też znacznie liczba
biegów - 90 dwudziestu czterech. Gospodarz finału oraz obrońca mistrzowskiego
tytułu mieli zapewniony start w finale DMŚ bez udziału w eliminacjach.
Rewolucję regulaminową przyniósł rok 2001. Wprowadzono nową nazwę rozgrywek:
Drużynowy Puchar Świata (DPŚ o trofeum Ove Fundina).
Dwunastka zespołów, częściowo wytypowana na podstawie Rankingu FIM z poprzednich
lat, częściowo wyłoniona w drodze eliminacji, wzięła udział w decydujących
rozgrywkach, na który składały się trzy turnieje eliminacyjne (z udziałem
czterech drużyn w każdym), turniej barażowy (zdobywcy drugich miejsc w
eliminacjach i dwa zespoły trzecich miejsc z najwyższym dorobkiem punktowym),
wielki finał (zwycięzcy grup eliminacyjnych i dwie najlepsze drużyny z barażu).
W barażu i finale DPŚ rywalizowało po pięć drużyn, w każdym z dwudziestu pięciu
wyścigów startowało po pięciu zawodników.
Pierwsza edycja Drużynowego Pucharu Świata odbyła się w Polsce w 2001 roku,
eliminacje w Gdańsku, baraż i finał we Wrocławiu.
Dla utrzymania ciągłości i sensu rozgrywek DPŚ traktowany jest jako kontynuacja
drużynowych mistrzostw świata.
Pierwszymi uczestnikami finału DMŚ byli:
1960 - Malmoe (Szwecja)
I. SZWECJA - 44 pkt.: Ove Fundin12,
Olle Nygren - 12, Rune Soermander - 11, Bjoern Knutsson - 9.
II. WIELKA BRYTANIA - 30 pkt.: Peter
Craven - 8, Ken McKinlay - 8, Ron How - 7, George White - 6, Nigel Boocock - 1.
III. CSRS - 15 pkt.: Antonin Kasper -
5, Lubos Tomicek - 4, Jaroslav Machac - 3, Frantisek Richter - 3.
IV. POLSKA - 7 pkt.: Konstanty
Pociejkowicz - 3, Marian Kaiser - 2, Mieczysław Połukard - 2, Jan Malinowski -
O, Bronisław Rogal - O.
Źródło: Henryk Grzonka, "Speedway mała encyklopedia"; Katowice 1996
Finaliści Drużynowych Mistrzostw Świata |
|||||
Rok | Tor |
4 miejsce |
|||
1959 | Oberhausen | Szwecja | Niemcy | Anglia | Norwegia |
1960 | Goteborg | Szwecja | Anglia | Czechy | Polska |
1961 | Wrocław | Polska | Szwecja | Anglia | Czechy |
1962 | Slany | Szwecja | Anglia | Polska | Czechy |
1963 | Wiedeń | Szwecja | Czechy | Anglia | Polska |
1964 | Abensberg | Szwecja | Rosja | Anglia | Polska |
1965 | Kempten | Polska | Szwecja | Anglia | Rosja |
1966 | Wrocław | Polska | Rosja | Szwecja | Anglia |
1967 | Malmo | Szwecja | Polska | Anglia | Rosja |
1968 | Wembley | Anglia | Szwecja | Polska | Czechy |
1969 | Rybnik | Polska | Anglia | Rosja | Szwecja |
1970 | Wembley | Szwecja | Anglia | Polska | Czechy |
1971 | Wrocław | Anglia | Rosja | Polska | Szwecja |
1972 | Olching | Anglia | Rosja | Polska | Szwecja |
1973 | Wembley | Anglia | Szwecja | Rosja | Polska |
1974 | Chorzów | Anglia | Szwecja | Polska | Rosja |
1975 | Norden | Anglia | Rosja | Szwecja | Polska |
1976 | White City | Australia | Polska | Szwecja | Rosja |
1977 | Wrocław | Anglia | Polska | Czechy | Szwecja |
1978 | Landshut | Dania | Anglia | Polska | Czechy |
1979 | White City | Nowa Zelandia | Dania | Czechy | Polska |
1980 | Wrocław | Anglia | USA | Polska | Czechy |
1981 | Olching | Dania | Anglia | Niemcy | Rosja |
1982 | White City | USA | Dania | Niemcy | Czechy |
1983 | Vojens | Dania | Anglia | USA | Czechy |
1984 | Leszno | Dania | Anglia | USA | Polska |
1985 | Long Beach | Dania | USA | Anglia | Szwecja |
1986 | 3 turnieje | Dania | USA | Anglia | Szwecja |
1 | Goeteborg | Dania | Szwecja | Anglia | USA |
2 | Vojens | Dania | USA | Anglia | Szwecja |
3 | Bradford | Dania | USA | Anglia | Szwecja |
1987 | 3 turnieje | Dania | Anglia | USA | Czechy |
1 | Frederica | Dania | Anglia | USA | Czechosłowacja |
2 | Coventry | USA | Dania | Anglia | Czechosłowacja |
3 | Praga | Dania | Anglia | USA | Czechosłowacja |
1988 | Long Baech | Dania | USA | Szwecja | Anglia |
1989 | Bradford | Anglia | Dania | Szwecja | USA |
1990 | Pardubice | USA | Anglia | Dania | Czechy |
1991 | Vojens | Dania | Szwecja | USA | Anglia |
1992 | Kumla | USA | Szwecja | Anglia | Dania |
1993 | Coventry | USA | Dania | Szwecja | Anglia |
1994 | Brokstedt | Szwecja | Polska | Dania | Australia |
1995 | Bydgoszcz | Dania | Anglia | USA | Szwecja |
1996 | Didenbergen | Polska | Rosja | Dania | Anglia |
1997 | Piła | Dania | Polska | Szwecja | USA |
1998 | Vojens | USA | Szwecja | Dania | Czechy |
1999 | Pardubice | Australia | Czechy | USA | Anglia |
2000 | Coventry | Szwecja | Anglia | USA | Australia |
Medalowe zdobycze KRAJÓW w Drużynowych Mistrzostwach Świata |
||||
Stan po roku 2000 |
Liczba finałów w kraju |
|||
11 | 4 | 4 | 5 | |
5 | 5 | 9 | 10 | |
8 | 8 | 7 | 4 | |
9 | 12 | 8 | 8 | |
5 | 4 | 7 | 5 | |
2 | - | - | - | |
1 | - | - | - | |
Rosja+ZSRR |
- | 6 | 3 | - |
Czechy+CSSR |
- | 2 | 3 | 4 |
Niemcy+RFN |
- | - | 2 | 9 |
- | - | - | 1 |