motocykl sokół

Pierwszy polski motocykl został skonstruowany w 1932 roku przez inż. T. Rudawskiego, a jego produkcję podjęły w tym samym roku Centralne Warsztaty Samochodowe (CWS) w Warszawie. Był to motocykl "Sokół", wyposażony w silnik czterosuwowy, dwucylindrowy 995 cm sześciennych, o mocy 21 KM i prędkości jazdy 105 km/h.

W 1935 roku powstaje jego odmiana "Sokół 600 RT", o pojemności 575 cm sześciennych, a w 1936 roku rozpoczęła się produkcja motocykla "SHL"
Motocykle Sokół 1000 i 600 były najbardziej znanymi polskimi motocyklami przed wojną, stanowiły etatowe wyposażenie wojska. Tuż przed wojną wprowadzono jeszcze model Sokół 200, wyprodukowany w nielicznej serii.


Dane techniczne motocykli SOKÓŁ

Sokół 1000 M111 (CWS M111)
W 1931 roku - jeszcze podczas produkcji CWS M55 - zadecydowano o konieczności stworzenia nowego ciężkiego motocykla dla wojska.
Podjęto prace mające na celu optymalizację M55, by określić jego możliwości pod względem wprowadzenia do seryjnej produkcji. Pomimo panującego kryzysu gospodarczego PZInż. (Państwowe Zakłady Inżynierii), w którego skład wchodziły Centralne Warsztaty Samochodowe (CWS), mogły pracować nieprzerwanie. Pozwalały na to dotacje państwa chcącego pozyskać pojazd przeznaczony specjalnie do celów wojskowych.
Wytwarzany na taśmie produkcyjnej Sokół 1000 przechodził wiele testów. Silniki docierano najpierw na zimno, następnie na gorąco; co dziesiąta jednostka napędowa trafiała na hamownię w celu sprawdzenia parametrów i ich ewentualnej korekcji. Pojazdy dodatkowo poddawano próbom drogowym na dystansie 25 km po czym usuwano usterki, myto, dokonywano odbioru technicznego i odstawiano do magazynu w celu sprzedaży.
Sokoły 1000 brały udział w międzynarodowych rajdach długodystansowych, odnosząc sukcesy. Usterki weryfikowano podczas produkcji.
Przez sześć lat (do ewakuacji zakładów 3 IX 1939 r.) bez większych zmian produkowano CWS M111 - polskiego Sokoła służącego głównie wojsku, policji, poczcie.
Przez lata największy z polskich motocykli obrósł w piórka, powstało wiele legend i teorii na temat tego specyficznego bądź co bądź motocykla. Doprowadziło to do tego, iż obecnie CWS M111 stał się pożądanym ale i drogim okazem kolekcjonerskim.

Silnik:
    typ: czterosuw chłodzony powietrzem
    liczba cylindrów: 2
    układ: widlasty
    pojemność skokowa: 995 cm3, średnica x skok tłoka: 83 x 92
    stopień sprężania: 5:1
    moc maksymalna przy obr/min: 22 KM przy 4000 obr/min
    zasilanie: gaźnik Zenith MC 22
    smarowanie: pompą mechaniczną z ręcznym wspomaganiem lub obiegową.
    prądnica: Bosch RD lub Era RD 6V 45W
    akumulator: ZAT Tudor 6V 20 Ah
    zapłon bateryjny: rozdzielacz Bosch lub przerywacz Magnet z dwuiskrową cewką
Przeniesienie napędu
    Silnik - sprzęgło: skośne koła zębate
    sprzęgło: wielotarczowe, mokre, sterowanie nożnie
    skrzynia biegów: trzystopniowa z ręczną zmianą
    napęd tylnego koła: łańcuch
Podwozie
    rama: podwójna, rurowa, zamknięta
    zawieszenie przednie: widelec trapezowy typu HD
    zawieszenie tylne: sztywne
    hamulce: bębnowe, mechaniczne także na kole wózka
Wymiary
    długość z wózkiem: 2270 mm
    szerokość z wózkiem: 800 mm
    wysokość z wózkiem: 1135 mm
    rozstaw osi: 1464 mm
Masa
    masa bez wózka: 270 kg
    masa z wózkiem: 375 kg
    dopuszczalna masa całkowita: 655 kg
Pojemności
    zbiornik paliwa: 20 l
    zbiornik oleju: 3 l
    Dane eksploatacyjne
    prędkość maksymalna: 100 km/h
    zużycie paliwa: 7,5 l/100 km
    zużycie oleju: 0,3 l/100 km
Inne:
    główny konstruktor: inż. Zygmunt Okołów
    konstruktor przyczepy bocznej: inż. Stanisław Panczakiewicz
    wyprodukowano: ok. 3400
    cena: 4200 zł w 1935 r.


Sokół 600 RT M211

Sokół 600 z 1935 roku zbudowany był wyłącznie z elementów pochodzenia krajowego (z wyjątkiem łożysk tocznych) zaś przeważająca większość podzespołów - w tym obok silnika także rama i jej osprzęt - pochodziły z poznańskiej wytwórni, a produkcją zajmowały się Państwowe Zakłady Inżynierii . Konstruktor  Rudawski, absolwent Politechniki Lwowskiej w ramie typu trapezowego, resorowanym centralną sprężyną, był umieszczony jednocylindrowy silnik dwusuwowy o pojemności 98 cm i mocy 3 KM przy 3500. obr/min. Produkcja dla właściciela z uwagi na bardzo małe moce produkcyjne była mało opłacalna. Malcherek za namową kolegi z poznańskiego klubu "Unia" Adama Paczkowskiego, zdecydował się na produkcje tylko silników motocyklowych. Kompletne motocykle, konstrukcyjne zbliżone do SM miały być powstawać w kooperujących wytwórniach: Poznańskiej Wytwórni Rowerów Braci Nowaczyk, "Automatyk" Ignacego Lemańskiego. Dalszy rozwój przerwał wybuch II wojny światowej.
Nie obeszło się też bez dość oryginalnych pomysłów popularyzowania polskiego sprzętu. W 1935 roku dwa polskie motocykle Sokół 600 prowadzone przez Tadeusza Rudawskiego i mec. Jurkowskiego wjechały na szczyt Kasprowego
Wierchu. Podobny wyczyn powtórzono rok później, kiedy to trzy motocykle Sokół (dwa modele 600 i jeden 200) prowadzone przez Tadeusza Herynga, Józefa Jakubowskiego i Józefa Dochę osiągnęły jeden z najpopularniejszych tatrzańskich szczytów..

Oznaczenie (SOKÓŁ 600RT M211):
    600 - od pojemności silnika (579 cm³),
    R - Rudawski Tadeusz,
    T - turystyczny,
    M - motocykl,
    2 - drugi projekt PZInż (M 111 - CWS jako pierwszy),
    11 - oznaczenia rozwojowe.
    Produkowany w latach : 1935-1939. Prototyp opuścił Zakłady w : 1935 roku.
Całkowita ilość wyprodukowanych egzemplarzy: około 1 400 sztuk
Stosowane gaźniki: Amal aż do modelu 1938 włącznie. Począwszy od roku 1939 zastosowano gaźnik firmy Graetzin. Po tej modyfikacji, moc silnika wzrosła z 15 do 16 KM. Instalacja elektryczna aż do modelu 1938 włącznie, oparta o system z Magdynem Millera, typ MC Miller Birmingham. Począwszy od Nr silnika 700, w 1939 roku motocykl został wyposażony w pradorozrusznik Bosch. Zmiany te zaznaczono w dołączonej do drugiego wydania instrukcji pt. Opis Motocykla i Wskazówki Obsługi ulotce z pouczeniem, co należy uczynić, aby uruchomić silnik w przypadku gdy model wyposażony został w prądnicę-zapalacz Firmy Bosch i akumulator motocykla uległ wyładowaniu.
Cena motocykla, podst.: 2 300,00 zł, cena wózka bocznego: 750,00 zł (czerwiec 1939). W celu wspierania rozwoju motoryzacji polskiej, władze skarbowe wprowadziły zasady premiowania przy zakupie pojazdów produkcji polskiej w wysokości 20% od ceny zakupu, w formie obniżenia podatku dochodowego.

Dane techniczne motocykla SOKÓŁ 600:
Silnik:
    jednocylindrowy, czterosuwowy, bocznozaworowy, chłodzony powietrzem
    Pojemność skokowa: 579 cm³
    Średnica cylindra: 83 mm
    Skok tłoka: 106 mm
    Stopień sprężania: 4,75
    Moc max przy 3 800 obr/min: 16 KM
    Gaźnik: „Graetzin H26”
    Skrzynka biegów: trzybiegowa, wbudowana w blok
    Sprzęgło: korkowe, 5-tarczowe, mokre
    Napęd: łańcuch

Podwozie

    Rama: kołyskowa z rur stalowych
    Widelec: trapezowy z ciernymi amortyzatorami drgań i skrętu
    Hamulce: bębnowe, przód - ręczny, tył - nożny
    Koła: szprychowe, wymienne, 3 x 19
    Rozmiar ogumienia: 4,00 x 19
    Pojemność zbiornika paliwa: 15 l.
Elektryczność
    Instalacja elektryczna: 6 V
    Prądnica prądu stałego: zespolona Miller MC1 lub prądorozrusznik Bosch typ B142B(od nr.silnika 501) lub B145LS2 (od nr. silnika 1101)
    akumulator: Z.A.T. 3R3, 6V 12Ah
    Zapłon: iskrownikowy lub bateryjny (od nr. silnika 501)
    Reflektor Ø 170 mm: Firma A.Marciniak SA (d.adres: ul. Wronia 23, Warszawa)
    Zegarowy wskaźnik prędkości z amperomierzem: Firma E. Romer Lwów, POLSKA
Wymiary :
    Rozstaw osi: 1430 mm
    Rozstaw kół z bocznym wózkiem: 1145 mm
    Całkowita długość: 2160 mm
    Całkowita szerokość bez wózkiem: 780 mm
    Całkowita szerokość z wózkiem: 1630 mm
    Prześwit: 145 mm
    Wysokość siodła od ziemi: 720 mm
    Ciężar motocykla: 170 Kg
    Ciężar wózka: 85 Kg
Eksploatacja
    Zużycie paliwa na 100 km: 4 l. z wózkiem: 5,6 l.
    Zużycie oleju na 100 km: 0,1 - 1,2 l.
    Prędkość max bez wózka: 110 km/h
    Prędkość max z wózkiem: 90 km/h

Najważniejsze osiągnięcia, nagrody i sukcesy motocykla „SOKÓŁ 600” w konkurencjach z udziałem innych motocykli świata:

1936
Konkurs piękności w Warszawie ─ I nagroda Grand Prix
Raid Gwiaździsty w Łodzi - II nagroda w ogólnej klasyfikacji
Gymkhana w Łazienkach w Warszawie ─ I nagroda
Raid Szlakiem Marszałka Piłsudzkiego. 1 500 km - I nagroda w kategorii solówek, II i III nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
Gymkhana Gordon-Bennett w pierwszym dniu - I i II nagroda, w drugim dniu ─ I, II i III nagroda
Jazda Terenowa w Nadliwiu - I nagroda w ogólnej klasyfikacji, I i II w swojej kategorii, I i II w kategorii motocykli z wózkami.

1937
Pogoń za Czołgiem ─ I i II miejsce
Raid Szlakiem Marszałka Piłsudzkiego ─ I i II nagroda w kategorii solówek, I i II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
Raid Motocyklowy przez Góry Świętokrzyskie - I, II, III i IV miejsca w ogólnej klasyfikacji
Pierwszy Raid Tatrzański - I, II i III miejsca w ogólnej klasyfikacji
Wyścig Terenowy w Nadliwiu - II miejsce w kategorii solówek, I i II miejsca w kategorii motocykli z wózkiem

1938
Pogoń za czołgiem ─ I nagroda
9-ty Raid Pierwszy Krok Motocyklowy ─ I nagroda
Pierwszy Krok Motocyklowy dla niezrzeszonych ─ II nagroda w kategorii solówek, II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
Motocyklowy Konkurs Piękności w Automobilklubie Polski ─ Wieka Nagroda
Drugi Raid Tatrzański ─ I nagroda w ogólnej klasyfikacji; I, II i III nagroda w swojej kategorii
Mały Raid Tatrzański ─ II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem

1939
17 sierpnia 1939, ekipa w składzie: Inżynier Tadeusz Rudawski na motocyklu „Sokół 200”, pracownicy P.Z.Inż., Tadeusz Heryng i Józef Jakóbowski na dwóch motocyklach „Sokół 600”, zawodnik motocyklowy Józef Docha z pasażerem Jerzym Brendlerem na motocyklu „Sokół 600”, Nr silnika 1146 oraz piąty uczestnik Mieczysław Kubiak, na motocyklu „Sokół 600”, ścieżką dla pieszych, poprzez Kuźnice i Myślenickie Turnie, osiągnęli szczyt Kasprowego Wierchu (1988 metrów nad poziom morza).

Źródło
Powyższe informacje oraz dane techniczne opracowano w oparciu o folder reklamowy Państwowych Zakładów Inżynierii w Warszawie,
wydanie czerwiec 1939, "Opis motocykla i wskazówki obsługi" motocykla Sokół 600 wydanie II 1938 z poprawkami w 1939
oraz katalog części zamiennych Sokół 600 wydanie 1938.


Sokół 500 M311
Rok produkcji 1938, Państwowe Zakłady Inżynieryjne, Warszawa, Polska. Silnik górnozaworowy, dwuzaworowy, popychaczowy rozrząd, o pojemności 496 cm3 i mocy 18 lub 22 KM (w wersji RS), z pełnym obciążeniem rozwijał prędkość 125 km/h. Motocykl ten nie zdążył jednak wejść do produkcji seryjnej, a szkoda bo w Polsce zmarnowano wystarczająco wiele niezwykłych konstrukcji...


Sokół 200 M411

O nowej konstrukcji Państwowych Zakładów Inżynierii w Warszawie - motocyklu popularnym z silnikiem o pojemności skokowej mniejszej niż w znanym Sokole 600 RT - przebąkiwano wśród motocyklistów już w początku 1936 roku.

Bezpośrednim powodem do licznych spekulacji na temat oczekiwanego pojazdu, była wypowiedz inż. Tadeusz Rudawskiego, kierownika Działy Motocyklowego Biura Studiów PZInż. ( i znakomitego konstruktora ) stwierdzająca że, niebawem ukarze się na rynku nowoczesna polska „dwusetka", potraktowano jako tani pojazd dla przeciętnego nabywcy. Były co prawda w sprzedaży importowane, nie drogie motocykle małolitrażowe ( tzw. setki ), lecz w specyficznych warunkach krajowej eksploatacji przeważyło zdanie, aby się za nadto nie miniaturyzować.

Owo „niebawem" było jednak określeniem znacznie na wyrost, bowiem prace konstrukcyjne rozpoczęto dopiero na wiosną 1937 roku, zaś budowę prototypów ukończono w rok później ( kwiecień 1938 rok). Zgodnie ze zwyczajami, panującymi w tej fabryce, prototypowe motocykle poddano wnikliwym badaniom laboratoryjnym i próbnym drogowo-terenowym ( np. 10.000 km jazdy „non stop" jednego z przetestowanych motocykli ), przeprowadzonymi w zakładzie w obecności głównego konstruktora pojazdu, inż. Tadeusza Rudawskiego. Badania te umożliwiły oceną zastosowanych rozwiązań technicznych i wraz z działaniami podjętymi dla usunięcia błędów popełnionych przy jej opracowaniu, trwały jeszcze w pierwszych miesiącach 1939 roku. Handlowa seria Sokołów 200, bo tak nazwano najmłodsze „dziecko" inż. Rudawskiego, miała ukazać się w sprzedaży już w lecie. W II kwartale rozpoczęto przygotowanie podzespołów dla 800 pojazdów, lecz w warunkach napiętej sytuacji politycznej ze zgromadzonych elementów zdołano wyprodukować jedynie 78 motocykli, przekazywanych sukcesywnie do sprzedaży, przy czym ostatni egzemplarz zdjęto z pasa montażowego PZInż. 3 września, a więc już po wybuchu wojny. Istnieje przypuszczenie, że po ewakuacji fabryki, którą wraz z częścią załogi opuściły wszystkie gotowe pojazdy, niektórzy pracownicy montowali nadal motocykle z pozostałych kompletów części i aby nie wpadły w ręce wroga, wywozili je z terenu zakładu. Podobno działalność tego rodzaju kontynuowano jeszcze w pierwszych tygodniach okupacji, lecz ograniczało się to tylko do wynoszenia - mimo kontroli prowadzonej przez niemieckich wartowników - części i podzespołów opisywanego pojazdu ( a także i innych motocykli ).
Sokół 200 M 411 był motocyklem turystycznym o nowoczesnej konstrukcji, opracowanej w taki sposób, by jego przyszły użytkownik miał zapewnione możliwie najlepsze warunki eksploatacji i naprawy. Z elementów wpływających bezpośrednio na bezpieczeństwo i komfort jazdy wymienić trzeba przede wszystkim ramę i zawieszenie. Rama, chociaż zewnętrznie prezentowała się raczej typowo - podwójna, zamknięta, wykonana z elementów stalowych o przekroju ceowym, co prawda nie lutowanych, lecz łączonych ze sobą za pomocą śrub - stanowiła niespotykane dotąd rozwiązanie, którego zalety można było ocenić w czasie jazdy. Była to mianowicie konstrukcja sprężysta, i to do tego stopnia, że ugięcie ramy pod siodłem było równoznaczne z zastosowaniem resorowania tylnego koła!. Pomysł ten został objęty ochroną prawną jako patent PZInż. Zawieszenie przednie, zrealizowane w sposób tradycyjny jako widelec trapezowy tłoczony z blachy stalowej, było resorowane centralną sprężyną o dobrze dobranej charakterystyce i wyposażone w cierne amortyzatory skoku i kierunkowy o regularnej sile działania. Siodło kierowcy i bagażnik, przystosowany fabrycznie do mocowania siodła dla pasażera, były resorowane za pomocą sprężyn, co w połączeniu z powyżej opisanymi elementami sprawiało, że podróżowanie Sokołem 200 nie było męczące.
Innym interesującym rozwiązaniem, znacznie ułatwiającym naprawę jednostki napędowej, był sposób mocowania skrzyni biegów o trzech przełożeniach, zewnętrznie tworzącej z silnikiem jednolity zespół. Obudowa skrzyni była przykręcona do silnika czterema śrubami, co wykorzystano także do regulacji luzu łańcucha napędowego za pomocą podkładek dystansowych odpowiedniej grubości. Rozwiązanie to, jak i zawieszenie jednostki napędowej na tulejach gumowostalowych ( co likwidowało drgania przenoszone na ramę ) było patentem PZInż.
Aby zapewnić należytą trwałość przekładni silnik - sprzęgło, z uwagi na stosunkowo dużą moc i wysokie obroty jednostki napędowej, zastosowano łańcuch dwurzędowy, nie spotykany w zasadzie w zagranicznych pojazdach tej klasy. silnik wyposażono także w dwa niezawodne urządzenia niemieckiego pochodzenia: gaźnik Graetzin KF 205 o średnicy gardzieli 20 mm oraz prądnicę Noris MLZS 6V - 30W, osadzoną na wale korbowym silnika. Prądnica miała regulator napięcia i kontrolkę ładowania akumulatora ( 6V - 8Ah ), a w jej obudowie znajdowała się ponadto cewka zapłonowa i przerywacz. Trzeba tu dodać, że były to jedynie importowane elementy motocykla.
Silnik Sokoła 200, zbudowany z materiałów wysokiej jakości, należał do najlżejszych w swojej klasie - ważył tylko 25 kg, zaś cały motocykl o 75 kg więcej ( dla porównania warto podać odnośnie dane popularnej WSK z silnikiem o pojemności 125 ccm z lat 60 - tych : silnik - 21 kg, kompletny motocykl 100 kg). Pojazd był ekonomiczny, a więc tani w eksploatacji. Jednorazowe napełnienie zbiornika paliwa o pojemności 12,5 litra wystarczało na przejechanie z pełnym obciążeniem ponad 400 km .
Cena motocykla została ustalona na 1320 zł, praktycznie jednak była o 20% niższa, bowiem taką właśnie bonifikatę otrzymywał każdy nabywca polskiego pojazdu. Suma ta mogła być ponadto rozłożona na określoną w umowie kupna ilość rat, co sprawiało, że sokół 200 miał być dostępny w zasadzie dla szerokich warstw miłośników motocyklizmu.

Dane techniczne motocykla Sokół 200 M 411
Silnik
    Silnik: dwusuwowy, jednocylindrowy, napędza koło tylne za pomocą łańcucha.
    Średnica cylindra x skok tłoka / pojemność skokowa: 62 x 66 mm / 199,2 ccm
    Stopień sprężania: 6,5:1
    Moc: 7 KM przy 4000 obr / min
    Sprzęgło: mokre, wielotarczowe.
    Skrzynia biegów: o trzech przełożeniach, sterowana nożnie.
    Zapłon: bateryjny.
    Prądnica: Noris 6V - 30W, akumulator: 6V - 8Ah
Zawieszenie
    Rama: z kształtowników stalowych o profilu ceowym, podwójna, zamknięta, sprężysta w płaszczyźnie pionowej (ugięcie ramy pod siodłem równoważne z resorowaniem tylnego koła ).
    Zawieszenie przednie: widelec trapezowy z ciernymi amortyzatorami skoku i kierunku.
    Zawieszenie tylne: sztywne ( funkcję resorowania przejęła sprężysta rama ).
    Ogumienie: Polska Opona Stomil 3,00 x 19" lub 3,50 x 19"
    Długość / szerokość / wysokość: 2025 / 680 / 965 mm
    Rozstaw osi: 1315 mm
Inne dane
    Masa własna: 100 kg
    Prędkość maksymalna: 85 km/ h
    Zużycie paliwa: 3 l / 100 km


Sokół 125
Sokół 125 był pierwszym motocyklem skonstruowanym w Polsce po wojnie, a jego produkcję uruchomiono w 1947 w Państwowych Zakładach Samochodowych nr 2 w Warszawie. Nazwa Sokół nawiązywała do przedwojennych konstrukcji Państwowych Zakładach Inżynierii (PZInż). Opracowanie projektu rozpoczęło Centralne Biuro Techniczne, gdzie w warszawskim Wydziale Motocyklowym pod kierunkiem inż. Stefana Porazińskiego opracowano podwozie oparte na ramie z ciągnionych rur stalowych wzorowanej na motocyklu DKW RT125, ze sztywnym zawieszeniem tylnego koła i widelcem trapezowym w zawieszeniu przednim.

W oddziale CBT w Bielsku zespół inż. Fryderyka Bluemke zaprojektował silnik S01 pojemności 125ccm, wzorowany również na silniku DKW. Podwozia dla prototypowych motocykli wykonano w Czechowicach-Dziedzicach a silniki w Ustroniu Śląskim. Początkowo zamierzano także produkcję Sokoła 125 zlokalizować na Górnym Śląsku, ostatecznie jednak ulokowano ją w PZS w Warszawie zaś silniki S01 jako produkcję rozruchową wytwarzano przez kilka lat w Zakładach Metalowych we Wrocławiu-Zakrzowie.
W 1950 zapadła decyzja o zakończeniu produkcji na rzecz rozwoju ilościowego i jakościowego SHL M04

Źródło
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sokół_(motocykl)
http://www.2rp.pl/motocykle/sokol600/index.htm
http://serwisy.gazeta.pl/motocykle/1,56422,2565123.html
http://195.177.196.164/motocykle/index.html?strona=http://195.177.196.164/motocykle/s200.html

strona główna

toruńskie turnieje turnieje światowe turnieje krajowe
zawodnicy trenerzy mechanicy działacze
klub statystyki sprzęt